Црногорско приморје или Приморска регија је део Црне Горе који захвата простор који се рељефом, климатским особинама, саставом вегетације и друштвено-економском структурома разликује од суседне средишње регије. Омеђена је уздужном границом мање-више повезаних планинских била: Орјеном, Ловћеном, Суторманом и Румијом.

Основно обележје даје јој море, које утиче на њене привредне и друштвено-економске специфичности. Крајња тачка регије на југу је Ада Свети Никола, недалеко од албанске границе, а крајња северна тачка је у близини Црквица на подручју Кривошија, северно од Рисанског залива. Крајња тачка на западу налази се у атару села Суторине западно од Херцег Новог, а на истоку на реци Бојани источно од Шашког језера.
Географске одлике [уреди]

Јадна од најупадљивијих одлика регије јесте слаба разуђеност обале (коефицијент разуђености је нешто мањи од 3,0) изузев Боке которске. Због јужнијег положаја и затвореног залеђа то је најтоплији део јадранског приморја. Шест месеци годишње средње месечне температуре ваздуха су изнад 18 °C. Део Црногорског приморја од Боке которске до реке Бојане карактерише ситна разуђеност са класично израженим клифовима, између којих су формирани већи и мањи заливи, са ниским и песковитим обалама.

Укупна дужина плажа је 52 km са површином око 1,5 мил. m². Плаже се одликују различитим гранулацијским саставом: од улцињске плаже дуге 12 km, са најситнијом могућом гранулацијом, до плаже у Игалу са гранулацијом од 3—30 mm.

Средње годишње температуре и средње температуре вегетационог периода омогућавају гајење раног и касног поврћа, лимуна, наранџи, маслина и других медитеранских култура.

Стрми планински одсеци у непосредном залеђу и специфичности историјских развоја отежавали су саобраћајне, природне и културне везе са залеђем.

Неколико кречњачких одсека и пространа крашко-флувијална површ раздвајају велику, маслиницима обраслу котлинску низију Бара и Улцињско-владимирско поље ко је представља највећи низијски простор црногорског приморја и његов најјужнији део. Овде се преплићу копно и разноврсне барске, језерске и подземне воде, па је веома развијена хидрофилна вегетација. Море је дубоко продрло у копно и ту се формирало Загањско језеро, око којег се налазе пространа заслањена земљишта. Ту је изграђена и једина солана на црногорском приморју. На простору Петровца и Бара лоциране су две значајне копнене саобраћајнице (Јадранска магистрала и железничка пруга Београд—Бар) и лука Бар, најважније саобраћајно средиште на Црногорском приморју.

У периоду од 1960—80 приморска регија доживљава динамичан друштвено-економски развој. На развој су одлучујуће деловала два фактора: развој свих видова саобраћаја (изградња Јадранске магистрале, која је својим континетални делом била повезана преко Косовске Митровице на Ибарску магистралу и изградња железникче пруге Београд—Бар) и туризам, који је допринео трансформацији простора и насеља и радикалним променама социјално–економског састава.

Развој туризма условио је формирање потпуно нових туристичких насеља: Њивице и Игало код Херцег Новог, Свети Марко код Тивта, Нова Будва, Бечићи, Пржно и Свети Стефан на подручју Будве, Сутоморе и Перућице н подручју Бара, Велика Плажа код Улвиња и др.

За развој поморства Црногорско приморје, а нарочито Бока которска, има изванредну традицију и повољне услове. То се нарочито односи на развој трговачке флоте и развој Бродоградилишта у Бијелој и Ремонтни завод у Тивту. Развој индустрије такође доприноси привредном развоју, нарочито на подручју Котора, Херцег Новог, Тивта и Улциња. Значај пољопривреде се смањује, а нешто већи је у подручјима Улциња и Бара.

Динамичан развој прекинут је после катастрофалног земљотреса од 15. априла 1979. у којем су поред људских и материјаних губитака ненадокндиву штету претрпели културноисторијски споменици, а нарочито типична и аутохтона рурална насеља и старе урбане целине Улциња, Бара, Будве, Котора и Херцег Новог.

CRNOGORSKO PRIMORJE
CRNOGORSKO PRIMORJE JE PO MNOGO CEMU ATRAKTIVNO. SACINJAVAJU GA: BOKOKOTORSKI ZALIV, SITNO RAZUDJENO CRNOGORSKO PRIMORJE OD BUDVE DO ULCINJA, SKADARSKI BASEN I ZETSKO-BJELOPAVLICKA RAVNICA

*POLOZAJ I PROSTIRANJE
*PRIRODNE ODLIKE
*PRIVREDA
*TURISTICKI CENTRI

POLOZAJ, VELICINA PROSTIRANJE I PODJELA

Crnogorsko primorje predstavlja malu, ali veoma znacajnu regiju Crne Gore.Proteze se od ulaza u Bokokotorski zaliv do usca Bojane u Jadransko more.To je uzani primorski pojas sirok svega 2-3 km.Izuzetak cini prekrasni Bokokotorski zaliv koji se dublje uvlaci u kopno. Uz dolinu Bojane preko Skadarskog-basena i Zetsko -bjelopavlicke ravnice, Crnogorsko primorje se dublje siri u planjnski prostor Crne Gore.Neposredno iznad primorskog pojasa dize se 900-1000 m strmo krecnjacko zaledje i planine Orijen, Lovcen i Rumija.

LOVCEN

Crnogorsko primorje zahvata 2440 km2 i to je najgusce naseljeni dio Republike Crne Gore. Dijeli se na Bokokotorski zaliv, Pastrvicko primorje,Skadarski basen i Zetsko-bjelopavlicku ravnicu.

PRIRODNE ODLIKE I RAZUDJENOST OBALE

BOKOKOTORSKI ZALIV se sastoji od cetiri manja zaliva: Toplanski (Hercegnovski zaliv), Tivatski, Kotorski i Risanski. Toplanski i Tivatski zaliv spaja tjesnac Kumbor, a Tivatski i Risanski prodor Verige.U Bokokotorskom zalivu se nalazi i nekoliko manjih ostrva:Mamula, Mala Gospa, Milosrdja, Sveti Marko, Ostrvo Cveca, Gospa od Skrpjela, Sveti Djordje.Klima je suptropska. Padavine su obilne. Uzaledju Bokokotorskog zaliva, u Crkvicama, godisnja suma padavina iznosi 5317 mm, sto predstavlja maksimum u Evropi.Vegetacija je bujna, zimzelena. Svake godine se u Herceg-Novom odrzava turisticka manifestacija-praznik mimoze.PASTRVICKO PRIMORJE se proteze od Boke do Ulcinja. Siroko je samo 2-3 km. Obala je sitno razudjena. U krecnjackim stijenama obala je visoka i strma, u obliku klifova. u meksim, flisnim stijenama obala je niska, pjeskovita. Takvi su Budvanski i Barski zaliv i citav niz manjih pjeskovitih plaza, kao sto su Petrovac, Milocer, Sv. Stefan, Ulcinj, itd.

PRIVREDNE ODLIKE

Privreda ove regije nosi sve odlike primorja. Bokelji su oduvjek poznati kao pomorci.Kotor, Prcanj, Dobrota, Perast su nosioci pomorske aktivnosti.U Bokokotorskom zalivu su razvijeni turizam, ribarstvo, mediteranska poljoprivreda(rano voce i povrce, agrumi, masline).

Turizam je najvaznija grana privrede. Njegovu osnovu cine toplo more, llijepe plaze, kulturno-istorijski spomenici.

Crnogorsko primorje slovi kao najljepši dio Jadranske obale. Od granice sa Hrvatskom na sjeveru do granice sa Albanijom na jugu na rijeci Bojani, zračne je linije 73 km, ali razvedenost obale Crne Gore je ukupno 250 km. Slikovito i raznoliko primorje sa starim mjestima, sa više od 100 pješčanih ili šljunkovitih plaža te prirodne i kulturne znamenitosti, čine Crnogorsko primorje atraktivnom turističkom destinacijom. Najšira ponuda smještaja odnosi se na privatni smještaj (apartmani, sobe, pansioni i vile), te luksuzni hoteli sa bogatim dodatnim sadržajem.
Najpoznatiji gradovi sa turističkom ponudom na moru od sjevera prema jugu su: Herceg Novi, Kotor, Tivat, Budva, Miločer, Sveti Stefan, Petrovac, Sutomore, Bar i Ulcinj. Neka od tih mjesta su izuzetno poznata po bogatoj kulturnoj povijesti kao što su Budva, Perast, Risan. Grad Kotor je cijeli dobio status Zaštičene svjetske baštine pod patronatom UNESCO-a.
Među zaljevima je najpoznatiji Boka Kotorska, jedini sredozemni zaljev koji po izgledu podsjeća na norveške fjordove. Zbog velike razvedenosti njegovi dijelovi su dobili ime po većim mjestima: Hercegnovski, Tivatski, Risanski i Kotorski zaljev.
Iznad obale se strmo uzdižu gorski vrhovi Orjen, Lovćen, Sutorman i Rumija.
Od prirodnih znamenitosti najbliže moru leži Park prirode Skadarsko jezero, najveće jezero u jugozapadnoj Europi (530 km2), koji je podijeljen između Crne Gore i Albanije i to je jedan od najvećih ptičjih rezervata u Europi. U zaleđu Kotorskoga zaljeva se uzdiže planina – Park prirode Lovćen na kojem je muzej posvećen Petru II Petrović Njegoš. Jedina veća rijeka u neposrednom zaleđu Jadrana je Morača, koja istiječe u Skadarsko jezero i rijeku Bojanu. Najveća i najpoznatija plaža je Velika plaža na jugu Crnogorskog primorja u blizini Ulcinja koja se proteže 13 km.
Crnogorsko primorje zasigurno nudi čisto more, neotkrivene plaže i nezaboravan odmor.

Crnogorsko primorje ili Primorska regija je deo Crne Gore koji zahvata prostor koji se reljefom, klimatskim osobinama, sastavom vegetacije i društveno-ekonomskom strukturoma razlikuje od susedne središnje regije. Omeđena je uzdužnom granicom manje-više povezanih planinskih bila: Orjenom, Lovćenom, Sutormanom i Rumijom.

Osnovno obeležje daje joj more, koje utiče na njene privredne i društveno-ekonomske specifičnosti. Krajnja tačka regije na jugu je Ada Sveti Nikola, nedaleko od albanske granice, a krajnja severna tačka je u blizini Crkvica na području Krivošija, severno od Risanskog zaliva. Krajnja tačka na zapadu nalazi se u ataru sela Sutorine zapadno od Herceg Novog, a na istoku na reci Bojani istočno od Šaškog jezera.
Geografske odlike [uredi]

Jadna od najupadljivijih odlika regije jeste slaba razuđenost obale (koeficijent razuđenosti je nešto manji od 3,0) izuzev Boke kotorske. Zbog južnijeg položaja i zatvorenog zaleđa to je najtopliji deo jadranskog primorja. Šest meseci godišnje srednje mesečne temperature vazduha su iznad 18 °C. Deo Crnogorskog primorja od Boke kotorske do reke Bojane karakteriše sitna razuđenost sa klasično izraženim klifovima, između kojih su formirani veći i manji zalivi, sa niskim i peskovitim obalama.

Ukupna dužina plaža je 52 km sa površinom oko 1,5 mil. m². Plaže se odlikuju različitim granulacijskim sastavom: od ulcinjske plaže duge 12 km, sa najsitnijom mogućom granulacijom, do plaže u Igalu sa granulacijom od 3—30 mm.

Srednje godišnje temperature i srednje temperature vegetacionog perioda omogućavaju gajenje ranog i kasnog povrća, limuna, narandži, maslina i drugih mediteranskih kultura.

Strmi planinski odseci u neposrednom zaleđu i specifičnosti istorijskih razvoja otežavali su saobraćajne, prirodne i kulturne veze sa zaleđem.

Nekoliko krečnjačkih odseka i prostrana kraško-fluvijalna površ razdvajaju veliku, maslinicima obraslu kotlinsku niziju Bara i Ulcinjsko-vladimirsko polje ko je predstavlja najveći nizijski prostor crnogorskog primorja i njegov najjužniji deo. Ovde se prepliću kopno i raznovrsne barske, jezerske i podzemne vode, pa je veoma razvijena hidrofilna vegetacija. More je duboko prodrlo u kopno i tu se formiralo Zaganjsko jezero, oko kojeg se nalaze prostrana zaslanjena zemljišta. Tu je izgrađena i jedina solana na crnogorskom primorju. Na prostoru Petrovca i Bara locirane su dve značajne kopnene saobraćajnice (Jadranska magistrala i železnička pruga Beograd—Bar) i luka Bar, najvažnije saobraćajno središte na Crnogorskom primorju.

U periodu od 1960—80 primorska regija doživljava dinamičan društveno-ekonomski razvoj. Na razvoj su odlučujuće delovala dva faktora: razvoj svih vidova saobraćaja (izgradnja Jadranske magistrale, koja je svojim kontinetalni delom bila povezana preko Kosovske Mitrovice na Ibarsku magistralu i izgradnja železnikče pruge Beograd—Bar) i turizam, koji je doprineo transformaciji prostora i naselja i radikalnim promenama socijalno–ekonomskog sastava.

Razvoj turizma uslovio je formiranje potpuno novih turističkih naselja: Njivice i Igalo kod Herceg Novog, Sveti Marko kod Tivta, Nova Budva, Bečići, Pržno i Sveti Stefan na području Budve, Sutomore i Perućice n području Bara, Velika Plaža kod Ulvinja i dr.

Za razvoj pomorstva Crnogorsko primorje, a naročito Boka kotorska, ima izvanrednu tradiciju i povoljne uslove. To se naročito odnosi na razvoj trgovačke flote i razvoj Brodogradilišta u Bijeloj i Remontni zavod u Tivtu. Razvoj industrije takođe doprinosi privrednom razvoju, naročito na području Kotora, Herceg Novog, Tivta i Ulcinja. Značaj poljoprivrede se smanjuje, a nešto veći je u područjima Ulcinja i Bara.

Dinamičan razvoj prekinut je posle katastrofalnog zemljotresa od 15. aprila 1979. u kojem su pored ljudskih i materijanih gubitaka nenadokndivu štetu pretrpeli kulturnoistorijski spomenici, a naročito tipična i autohtona ruralna naselja i stare urbane celine Ulcinja, Bara, Budve, Kotora i Herceg Novog.

Crnogorsko primorje slovi kao najljepši dio Jadranske obale. Od granice sa Hrvatskom na sjeveru do granice sa Albanijom na jugu na rijeci Bojani, zračne je linije 73 km, ali razvedenost obale Crne Gore je ukupno 250 km. Slikovito i raznoliko primorje sa starim mjestima, sa više od 100 pješčanih ili šljunkovitih plaža te prirodne i kulturne znamenitosti, čine Crnogorsko primorje atraktivnom turističkom destinacijom. Najšira ponuda smještaja odnosi se na privatni smještaj (apartmani, sobe, pansioni i vile), te luksuzni hoteli sa bogatim dodatnim sadržajem.
Najpoznatiji gradovi sa turističkom ponudom na moru od sjevera prema jugu su: Herceg Novi, Kotor, Tivat, Budva, Miločer, Sveti Stefan, Petrovac, Sutomore, Bar i Ulcinj. Neka od tih mjesta su izuzetno poznata po bogatoj kulturnoj povijesti kao što su Budva, Perast, Risan. Grad Kotor je cijeli dobio status Zaštičene svjetske baštine pod patronatom UNESCO-a.
Među zaljevima je najpoznatiji Boka Kotorska, jedini sredozemni zaljev koji po izgledu podsjeća na norveške fjordove. Zbog velike razvedenosti njegovi dijelovi su dobili ime po većim mjestima: Hercegnovski, Tivatski, Risanski i Kotorski zaljev.
Iznad obale se strmo uzdižu gorski vrhovi Orjen, Lovćen, Sutorman i Rumija.
Od prirodnih znamenitosti najbliže moru leži Park prirode Skadarsko jezero, najveće jezero u jugozapadnoj Europi (530 km2), koji je podijeljen između Crne Gore i Albanije i to je jedan od najvećih ptičjih rezervata u Europi. U zaleđu Kotorskoga zaljeva se uzdiže planina – Park prirode Lovćen na kojem je muzej posvećen Petru II Petrović Njegoš. Jedina veća rijeka u neposrednom zaleđu Jadrana je Morača, koja istiječe u Skadarsko jezero i rijeku Bojanu. Najveća i najpoznatija plaža je Velika plaža na jugu Crnogorskog primorja u blizini Ulcinja koja se proteže 13 km.
Crnogorsko primorje zasigurno nudi čisto more, neotkrivene plaže i nezaboravan odmor.

TURIZAM U CRNOJ GORI
CRNOGORSKA OBALA - GLAVNI CENTRI


Gradovi na Crnogorskoj obali ce vas sigurno osvojiti svojim sarmom, raznolikoscu i mediteranskim mirisima. Od Ulcinja (koji je nekad bio gusarsko mjesto, danas predstavlja turisticki raj), Bara (grad prepun istorijskih spomenika, sa novim modernim gradskim jezgrom, lukom, marinom, hotelima), Budve (koja od Buljarice preko Petrovca i Svetog Stefana, pa sve do Jaza, predstavlja turisticku metropolu Crne Gore), preko Tivta (divnog i mirnog gradica), Kotora (koji je pod zastitom UNESCO kao kulturno umjetnicko blago), sve do Herceg Novog (neodoljivog turistickog grada punog zelenila, cvijeca, stepenica i predivnih istorijskih objekata) svaki grad je prica za sebe. U svakom gradu mozete naci restorane sa domacom hranom i ribljim specijalitetima, kafice sa divnim terasama i odlicnim koktelima, hotele sa prijatnim osobljem i nezaboravnim pogledom na more. Nigdje necete vidjeti ljepsi zalazak sunca, eksploziju boja i emocija, kontraste planina i mora - kao na crnogorskom primorju.
Ako jednom posjetite crnogorsko primorije, uvijek cete se rado vracati.


ULCINJ

Najjuzniji grad na Crnogorskoj obali. Ulcinj je svojim prirodnim potencijalima preodredjen za turizam. Najduza pjescana plaza na Jadranskom moru - Velika plaza duga 13km, Ada Bojana - jedinstveno rijecno ostrvo sa predivnim pjescanim plazama, Valdanos - jedinstvena uvala sa zaledjem prepunim starih drveca masline, obnovljeni stari grad u Ulcinju - prepun interesantnih restorana, kafica, galerija i hotela ... i jos mnogo drugih atraktivnih mjesta cine Ulcinj jedinstvenim i privlacnim za mnoge turiste.
Ulcinj je grad, koji svakako morate upoznati.


BAR

Bar predstavlja moderan grad koji se svakim danom sve vise siri. Iako lucki grad, zadivice vas cistocom i sredjenim zelenim povrsinama. U svom okruzenju ima veliki broj turistickih atrakcija. Stari Bar, tvrdjava Haj Nehaj, cije rusevine poticu iz XV vijeka i dvorac kralja Nikole predstavljaju istorijske i kulturne spomenike grada. Maslina stara preko 2000 godina i Skadarsko jezero kao jedan od najvecih rezervata ptica, veliki broj manastira i crkava za posetioce koji vole ovakav vid turizma. Pregrst festivala i kulturnih manifestacija : Medjunarodni TV festival, Susreti pod starom maslinom, Barski ljetopis.
Uredjene plaze i uvale poput Canja, Dobre vode, natjerace vas da u Bar ponovo dodjete.


PETROVAC

Petrovac, gradic smjesten u blizini grada - hotela Sveti Stefan. Njegove plaze Perazica Do, Lucice, Sveta Nedjelja i Buljarice spadaju medju najlepse plaze Budvanske rivijere. Od kulturno - istorijskih spomenika tu su mozaici iz treceg vijeka i tvrdjava Kastelo koju su sagradili Mlecani u XVI vijeku. Za ljubitelje podmorja pravu atrakciju predstavljaju dva ostrvceta Katic i Sveta Nedjelja.


SVETI STEFAN I MILOCER

Sveti Stefan, grad - hotel smesten na ostrvu koje je sa kopnom povezano pjescanim sprudom. Pjescana prevlaka koja povezuje obalu i ostrvo, ima dvije pjeskovite plaze crvene boje. Ovo, sada ekskluzivno odmaraliste, sagradili su trgovci i ribari u XV vijeku koji su tu zivjeli. 1960. postaje grad hotel i to zahvajlujuci nasim poznatim slikarima, Lubardi i Milunovicu, koji su ovaj stari gradic prepoznali kao turisticku atrakciju. Sveti Stefan posjetile su mnoge slavne licnosti od kojih izdvajamo: Sofija Loren, Monika Viti, Vili Brant, Bobi Fiser, Silvester Stalone, Klaudija Sifer, Ingemar Stenmark...
Milocer koji se nalazi u neposrednoj blizini Svetog Stefana, nekada je bio letnjikovac kraljevske porodice Karadjordjevic. Sa velikim brojem rijetkog rastinja, prekrasnom plazom i vrhunskom uslugom hoteli i vile u Miloceru garantuju divan odmor.


BUDVA

Budva metropola crnogorskog turizma zahvaljujuci velikom broju plaza koje plijene svojim izgledom predstavlja najpozeljniju turisticku destinaciju. Pored prirodnih ljepota koje se ogledaju kroz uvale, ostrva i plaze Budva obiluje i istorijskim spomenicima. Stari Grad lezi na malom poluostrvu i predstavlja riznicu kulturne bastine. Ispresecan je nizom ulicica i trgova ispred kojih se nalaze znamenite gradjevine, crkva Sv. Trojice, gde je i grob istaknutog knjizevnika, Stjepana Mitrova Ljubise, crkva Sv. Ivana, crkva Sv. Bogorodice i crkva Sv. Save. Za vrijeme ljetnjih mjeseci pretvara se u Grad teatar gde se odigravaju mnogobrojne domace i strane predstave. U Starom Gradu danas mozete posjetiti mnoge butike, kafice, restorane, galerije. Manastiri Stanjevici, Podostrog, Rezevici i Gradiste su znacajni istorijski i religijski spomenici Budve.
Budva ima obalu od 21 km cijom se duzinom prostire 17 plaza. Ubraja se medju najlepse obale svijeta, a njena ljepota nece vas ostaviti ravnodusnim.


TIVAT

Tivat je grad koji se nalazi u centralnom dijelu Boke Kotorske. Iako najmladji grad Boke, Tivat ima dosta interesantih i privlacnih destinacija. Renesansni Letnjikovac Buca u centru grada, Ostrvo cvijeca, sa sakralnim spomenicima, Gornja Lastva, staro jezgro na nadmorskoj visini od 300m, prelijepa pjescana plaza Plavi horizonti i ostrvo Sv.Nikola su turisticka odredista koja u Tivtu obavezno treba posjetiti. U samom gradu nalazi se prirodna marina Kaliman. Tivat je i jedini primorski grad koji ima aerodrom. Od kulturnih dogadjanja izdvajaju se Bocarska olimpijada i Ljetnje feste.


KOTOR

Smjesten u jedan od najlepsih zaliva svijeta, Kotor, grad trgovaca i cuvenih moreplovaca ima dosta toga da isprica.
Stari grad Kotor je najbolje sacuvana srednjovekovna urbana sredina tipicna za gradove nastale u XII i XIV vijeku. Srednjovekovna arhitektura i mnogobrojni spomenici kulturnog nasledja uvrstili su Kotor u UNESCO - ov spisak " Svetske prirodne i kulturne bastine". Kroz citav grad prostiru se gradjevine, isprepletane ulicicama i trgovima. Na jednom od njih nalazi se i katedrala Sv. Tripuna spomenik romanskoj kulturi i jedan od prepoznatljivih simbola grada. Crkva Svetog Luke ( XIII vijek ), crkva Svete Ane (XII vijek) crkva Svete Marije (XIII vijek), crkva Gospe od zdravlja (XV vijek), Knezeva palata (XVII vijek), Napoleonovo pozoriste (XIX vijek) su samo dio bogate riznice Kotorske tradicije. Karnevali i feste koje se organizuju svake godine, najlepsem gradu crnogorskog primorja, daju dodatnu car. Jednostavno, Kotor se ne smije propustiti.


PERAST

Perast, uspavani barokni gradic koji se nalazi nedaleko od Kotora. Najljepse gradjevine ovog malog grada nastale su u periodu od XVII - XVIII vijeka. U to vrijeme jaca pomorstvo i kapetani dizu velelepne vile koje i danas plijene svojom ljepotom. Perast je tih i miran grad. Obiluje sakralnim spomenicima: crkva Sv. Nikole nastala izmedju XV i XVII vijeka, Parohijska crkva ( 1740 ), ostrvo ispred Perasta na kome se nalazi crkva Sv. Djordja (XII), Gospa od Skrpjela ( 1630 ), barokna crkva nastala na vjestackom ostrvu.
RISAN

Najstariji grad Boke. Potice iz III vijeka prije nove ere. Bio je zanatski, pomorski i trgovacki centar ilirske drzave. Dolaskom rimljana u Risnu se grade palate sa najbojim grckim mermerom, ukrasavaju se sa velelepnim skulpturama i mozaicima koji su se zadrzali i do danas i predstavljaju kulturno blago neprocenjive vrijednosti. Medju velikim brojem mozaika izdvaja se mozaik boga Hipnosa, koji je jedina mozaicna figura boga sna na svijetu.


HERCEG NOVI

Herceg Novi je grad prepoznatljiv po mimozama i mnogobrojnim stepenicama. To je i grad "sunca" zbog velikog broja suncanih dana u godini. Srediste Herceg Novog je Stari Grad koga krase gradjevine nastale u raznim epohama istorije. Sahat - kula ( 1667 ), Kanli - kula ( 1483 ), tvrdava Spanjola (1538) i tvrdjava Forte - mare (1687) su samo dio kulturne bastine ovog znamenitog grada. Prepun bujnog zelenila, Herceg Novi skriva mnogobrojne vrste tropskog cvijeca. Krajem januara citav grad odise njeznim mirisom zuto zelenih mimoza, tako da je i festa pod nazivom Praznik mimoza posvecena upravo ovom cvijetu. Za vrijeme ljetnjih mjeseci odrzavaju se festivali koji dodatno obogacuju turisticku ponudu ovog carobnog grada.

Mala država duge tradicije, stjecište različitih kulturnih i religijskih uticaja na granici Istoka i Zapada, Crna Gora je danas multikonfesionalna i multietnička sredina, poznata po toleranciji i skladnim odnosima njenih naroda.



Crnogorska specifičnost

Današnja, moderna Crna Gora nastala je i održala se na duhu plemensko-bratstveničke tradicije, elementa snažne društvene kohezije. Taj istorijski crnogorski specifikum, rijedak u Evropi, obnovljen je krajem 15. vijeka, u posebnim okolnostima i pred viševjekovnom prijetnjom otomanske imperije. Bratstvo je nešto poput škotskog klana, a više bratstava na jednom području čine pleme. Gotovo svaki stanovnik Crne Gore zna kom plemenu i starom bratstvu pripada. To je sastavni dio folklora, a pojedina crnogorska plemena i klanovi, posebno pripadnici starijih generacija koje žive u starim selima, očuvali su karakteristične razlike u govoru, lokalne običaje, način pripreme hrane... Kada kročite na neku od crnogorskih planina, po starim nepisanim zakonima, kročili ste na teritorije, pašnjake i katune crnogorskih plemena.

Tragovi

Tragovi ljudskog prisustva na prostoru današnje Crne Gore potiču iz vremena paleolita, o čemu svjedoči arheološki lokalitet Crvena stijena. Prve poznate etničke grupe, brojna plemena Ilira, ovdje žive između petog i drugog vijeka prije nove ere. Nakon toga, ovaj prostor postaje dio imperijalnog Rima i njegove provincije Prevalis, o čemu svjedoče brojna naselja gradskog tipa, koja se formiraju oko nekadašnjih ilirskih naseobina – Doklea, Municipium "S", Meteon, Budva, Ulcinj, Risan i dr.

Nakon propasti velikog Rimskog carstva, prostor koji je pokrivala provincija Prevalis postaje dio Vizantije, čije granice sredinom VI vijeka zaposijedaju Sloveni. Trebalo je da prođe nekoliko vjekova da romanizovano starosjedjelačko stanovništvo asimiluju hristijanizovani Sloveni. Tokom IX vijeka začeta je prva državna organizacija, da bi to jezgro jačalo za vrijeme arhonta Petra, i od kraja X vijeka, za vrijeme kneza Vladimira postalo poznato kao slovenska Duklja, koja od XI vijeka nosi naziv Zeta. Zetska Vladimirova knjaževina za vrijeme dinastije Vojislavljević (XI –XII vijek) postaje kraljevina, sa sopstvenom crkvenom organizacijom – Barskom nadbiskupijom. Krajem XII vijeka teritorija Zete je pod vlašću srpskih dinasta Nemanjića. S njihovim uticajem jača pravoslavlje u do tada katoličkoj Zeti, ali nadbiskupija koju su izdejstvovali Vojislavljevići traje do danas.
U drugoj polovini XIV i tokom XV vijeka Duklja-Zeta obnavlja državni suverenitet, odnosno prevlast preuzimaju zetske feudalne familije. Od XV vijeka Crnom Gorom upravljaju gospodarske porodice Balšića i Crnojevića. Nove političko-istorijske okolnosti nastaju pojavom moćnih otomanskih osvajača koji u to vrijeme nezaustavljivo prodiru i osvajaju jugoistok Evrope. Sa njima će se voditi viševjekovna borba, koja punu snagu dobija od momenta kada nad crnogorskim plemenima, snagom krsta i mača, kormilo preuzmu Petrovići.
Od XVII vijeka Crnom Gorom upravlja dinastija Petrović-Njegoš. Vjerski poglavari su ujedno i svjetovni gospodari, i taj period vladavine, takozvani vladikat, traje punih 155 godina, nakon čega se uspostavlja knjaževina, a potom i kraljevina. Na Berlinskom kongresu 1878. godine Crna Gora postaje međunarodno priznata država.

Nakon Prvog svjetskog rata i pada dinastije Petrović-Njegoš, Crna Gora ulazi u sastav novoformiranih južnoslovenskih država – Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, potom i kraljevine Jugoslavije. Poslije povratka dijela državnog suvereniteta, nakon Drugog svjetskog rata, Crna Gora kao republika, federativni činilac, pripada FNRJ, SFRJ, Saveznoj Republici Jugoslaviji, državnoj zajednici Srbija i Crna Gora.

Većinskom odlukom građana, Crna Gora 21. maja 2006. obnavlja nezavisnost i postaje međunarodno priznata država.

Skijanje na planini, rafting na brzim vodama, jedrenje na dasci, uživanje u divnim, sunčanim plažama ili slatkovodnom i morskom ribolovu, uključujući big gejm okršaje s pučinskim grabljivicama poput lampuge, gofa i tune... Sve u jednom danu, u prečniku od svega 150 kilometara?!

Da, tako nešto moguće je u Crnoj Gori.

Vaše je da otkrijete ovaj kutak na Jadranu, dođete i uživate u spektakularnoj prirodi, autentičnoj kuhinji, vinu kom su i Rimljani spleli lovorike.

Spoznajte kako su hiljadama godina ljudi trajali na ovoj granici istorijskih vjetrova.

Podneblje od nepunih 14 hiljada kvadratnih kilometara okićeno je fascinantnim i neponovljivim spomenicima prirode, koji su putopiscima i pjesnicima mamili najljepše riječi, stihove, godine...

Tu, na vratima Jadrana, upoznaćete jedan od najljepših zaliva svijeta, najdublji kanjon Evrope, najveće jezero na Balkanu, očuvanu prašumu, četiri nacionalna parka, brojne rezervate i zaštićena područja - raj za ljubitelje prirode.
More je posebna priča. Od ušća Bojane, na jugoistoku, do Boke na sjeverozapadu nižu se i smjenjuju pješčane plaže, skrovite uvale, ostrva, gradići čija su jezgra nastala na grčkim, ilirskim i rimskim temeljima.

Svakako morate upoznati i ljude sa crnogorskih planina i katuna. Tokom duge istorije oni su naučili da hrabro odbijaju razne osvajače, a putnike namjernike dočekuju iskreno i gostoljubivo. Potražite ih u pastirskim kolibama, ugostite se jelima od organski proizvedenih namirnica - imaćete osjećaj da ste posjetili prijatelja.

Dođite.
Vidite više.
Vidimo se u Crnoj Gori!