Mala država duge tradicije, stjecište različitih kulturnih i religijskih uticaja na granici Istoka i Zapada, Crna Gora je danas multikonfesionalna i multietnička sredina, poznata po toleranciji i skladnim odnosima njenih naroda.



Crnogorska specifičnost

Današnja, moderna Crna Gora nastala je i održala se na duhu plemensko-bratstveničke tradicije, elementa snažne društvene kohezije. Taj istorijski crnogorski specifikum, rijedak u Evropi, obnovljen je krajem 15. vijeka, u posebnim okolnostima i pred viševjekovnom prijetnjom otomanske imperije. Bratstvo je nešto poput škotskog klana, a više bratstava na jednom području čine pleme. Gotovo svaki stanovnik Crne Gore zna kom plemenu i starom bratstvu pripada. To je sastavni dio folklora, a pojedina crnogorska plemena i klanovi, posebno pripadnici starijih generacija koje žive u starim selima, očuvali su karakteristične razlike u govoru, lokalne običaje, način pripreme hrane... Kada kročite na neku od crnogorskih planina, po starim nepisanim zakonima, kročili ste na teritorije, pašnjake i katune crnogorskih plemena.

Tragovi

Tragovi ljudskog prisustva na prostoru današnje Crne Gore potiču iz vremena paleolita, o čemu svjedoči arheološki lokalitet Crvena stijena. Prve poznate etničke grupe, brojna plemena Ilira, ovdje žive između petog i drugog vijeka prije nove ere. Nakon toga, ovaj prostor postaje dio imperijalnog Rima i njegove provincije Prevalis, o čemu svjedoče brojna naselja gradskog tipa, koja se formiraju oko nekadašnjih ilirskih naseobina – Doklea, Municipium "S", Meteon, Budva, Ulcinj, Risan i dr.

Nakon propasti velikog Rimskog carstva, prostor koji je pokrivala provincija Prevalis postaje dio Vizantije, čije granice sredinom VI vijeka zaposijedaju Sloveni. Trebalo je da prođe nekoliko vjekova da romanizovano starosjedjelačko stanovništvo asimiluju hristijanizovani Sloveni. Tokom IX vijeka začeta je prva državna organizacija, da bi to jezgro jačalo za vrijeme arhonta Petra, i od kraja X vijeka, za vrijeme kneza Vladimira postalo poznato kao slovenska Duklja, koja od XI vijeka nosi naziv Zeta. Zetska Vladimirova knjaževina za vrijeme dinastije Vojislavljević (XI –XII vijek) postaje kraljevina, sa sopstvenom crkvenom organizacijom – Barskom nadbiskupijom. Krajem XII vijeka teritorija Zete je pod vlašću srpskih dinasta Nemanjića. S njihovim uticajem jača pravoslavlje u do tada katoličkoj Zeti, ali nadbiskupija koju su izdejstvovali Vojislavljevići traje do danas.
U drugoj polovini XIV i tokom XV vijeka Duklja-Zeta obnavlja državni suverenitet, odnosno prevlast preuzimaju zetske feudalne familije. Od XV vijeka Crnom Gorom upravljaju gospodarske porodice Balšića i Crnojevića. Nove političko-istorijske okolnosti nastaju pojavom moćnih otomanskih osvajača koji u to vrijeme nezaustavljivo prodiru i osvajaju jugoistok Evrope. Sa njima će se voditi viševjekovna borba, koja punu snagu dobija od momenta kada nad crnogorskim plemenima, snagom krsta i mača, kormilo preuzmu Petrovići.
Od XVII vijeka Crnom Gorom upravlja dinastija Petrović-Njegoš. Vjerski poglavari su ujedno i svjetovni gospodari, i taj period vladavine, takozvani vladikat, traje punih 155 godina, nakon čega se uspostavlja knjaževina, a potom i kraljevina. Na Berlinskom kongresu 1878. godine Crna Gora postaje međunarodno priznata država.

Nakon Prvog svjetskog rata i pada dinastije Petrović-Njegoš, Crna Gora ulazi u sastav novoformiranih južnoslovenskih država – Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, potom i kraljevine Jugoslavije. Poslije povratka dijela državnog suvereniteta, nakon Drugog svjetskog rata, Crna Gora kao republika, federativni činilac, pripada FNRJ, SFRJ, Saveznoj Republici Jugoslaviji, državnoj zajednici Srbija i Crna Gora.

Većinskom odlukom građana, Crna Gora 21. maja 2006. obnavlja nezavisnost i postaje međunarodno priznata država.